Zangeres Izaline Calister maakt nieuw theaterconcert over haar Curaçaose betovergrootmoeder
Livia Stroom‘De voorstelling Tula & Juliet, mijn overgrootmoeder, de slavin is een eerbetoon aan de dappere vrouwen zoals mijn betovergrootmoeder, die dankzij hun incasseringsvermogen en taaiheid overleefden, en kinderen grootbrachten.’
De veelzijdige zangeres Izaline Calister is geboren op Curaçao, maar woont al meer dan 25 jaar in Groningen. In het kader van het herdenkingsjaar slavernijverleden maakt zij het theaterconcert Tula & Juliet, mijn overgrootmoeder de slavin.
Toen haar dochter Victoria, naar aanleiding van een opmerking van kinderen op school, aan Calister vroeg waar ze vandaan kwam, besloot ze haar wortels op Curaçao te onderzoeken. Want wat wist ze eigenlijk zelf over haar familieverleden? Haar bevindingen verwerkte ze zowel in de tv-documentaire Tula leeft! die ze samen met theatermaker en componist Thijs Borsten maakte als in de voorstelling Tula & Juliet, min overgrootmoeder, de slavin. De laatste jaren maakte Calister al diverse muziektheaterproducties met Thijs Borsten en anderen, voor zowel volwassenen als kinderen; Het eiland van mijn vader, Van de Andere Kant, De eeuw van Harry Belafonte en Bon Dia, Goeiemorgen.
Haar nieuwe voorstelling past naadloos in Calisters werk tot dusver. Ze is een componist en tekstschrijver met een kenmerkende stijl. In 2009 wordt ze gelauwerd met een Edison. Voor haar bijdrage aan het verspreiden van de Curaçaose cultuur en het verbinden van het Nederlandse en Curaçaose taalgebied door middel van liedjes, wordt ze in 2018 benoemd tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau. Ze is zeer populair op Curaçao en zingt zowel in haar moedertaal Papiaments als in het Spaans, Nederlands, Engels en Portugees. Ze wordt ook wel ‘de koningin van de Antilliaanse jazz’ genoemd: haar muziek is een fusie tussen de traditionele muziek van haar geboorte-eiland en jazz.
door Livia Stroom
Wie zijn Juliet en Tula?
In 2013 heb ik in samenwerking met het Volksoperahuis de muziektheatervoorstelling Geen Liefde Zonder Vrijheid gemaakt, waarin we een oud verhaal van Curaçao met muziek en drama tot leven brachten. Deze voorstelling heeft veel voor mij betekend. Mijn nieuwe voorstelling is persoonlijker, het gaat over mijn betovergrootmoeder Juliet. Ik vertel over de waargebeurde geschiedenis van mijn voorouders en de oorsprong van mijn familienaam. In dit herdenkingsjaar vieren we dat de slavernij 150 jaar geleden is afgeschaft. Juliet leefde van 1836 tot 1875 en maakte het mee: de slavernij én de afschaffing daarvan.
Samen met Thijs Borsten heb ik onlangs de muziekdocumentaire Tula leeft! gemaakt. Tula was de leider van de grootste opstand tegen slavernij op Curaçao in 1795. Deze opstand markeert het begin van de vrijheidsstrijd op Curaçao, vele jaren voordat de slavernij door Nederland definitief zou worden afgeschaft in 1873. Tula werd na verloop van tijd symbool van het verzet tegen de slavernij en tegen de Nederlandse overheersing. Pas in 2010 werd hij op Curaçao uitgeroepen tot nationale held en op 3 oktober 2023 wordt hij officieel door Nederland gerehabiliteerd; van misdadiger tot vrijheidsstrijder. In deze nieuwe voorstelling laat ik zien wat de vrijheidsstrijd van Tula Juliet heeft gebracht, hoe het haar leven heeft beïnvloed.
Hoe kwam je op het idee voor dit programma?
Mijn dochter Victoria kwam een keer thuis uit school en vertelde dat iemand aan haar had gevraagd ‘Waar kom jij vandaan?’ Ze begreep dit niet en zei: ‘Mama, ik kom toch gewoon uit Groningen?’ Ze is namelijk geboren in Nederland, ze is Gronings. Met deze voorstelling doe ik haar mijn geboorteland Curaçao cadeau. Ik wilde haar haar geschiedenis, haar afkomst cadeau doen, zodat ze weet, voelt en begrijpt waar ze vandaan komt. Maar wist ik zélf eigenlijk wel waar ik vandaan kom? Nee, niet precies. Dus reisde ik af naar Curaçao en ging op zoek naar de oorsprong van mijn familienaam. De ontdekkingen heb ik verwerkt in deze voorstelling.
De slavernij en muziektradities van Curaçao hebben altijd mijn interesse gehad. De slavernij heeft haar stempel gedrukt op de cultuur van Curaçao. Als je de muziek van Curaçao gaat onderzoeken, ontdek je dat de instrumenten, ritmes en dansen uit Afrika komen. Ik ben op zoek gegaan naar traditionals en heb deze oude songs aangepast voor dit programma. Ook heb ik nieuwe nummers geschreven. Samen met mijn gitarist Ed Verhoeff heb ik de liedjes bewerkt voor percussie en trombone. Met mooie muziek, en door mijn familiegeschiedenis te plaatsen in een cultuurhistorische context, verbind ik ons verleden met het heden.
Wat heb je over je betovergrootmoeder geleerd?
Ik wilde ervaren wat het betekende om een slaafgemaakte vrouw in de 19e eeuw op Curaçao te zijn. Het toeval wil dat ik door het leven van mijn voormoeder daar heel veel over te weten ben gekomen. Zij was een gewone vrouw, zoals vele andere zwarte vrouwen die in de 19e eeuw op Curaçao, Bonaire en Aruba leefden. Vrouwen zonder aanspraak op geld of bezit, zonder mogelijkheden om het eigen lot te bepalen of te kiezen. Gewild toen ze mooi en jong waren, maar verguisd en afgedankt toen ze ouder werden. Deze vrouwen leidden een hard leven onder zware omstandigheden zonder enig comfort, met veel pijn, veel verdriet om de dood van jonge kinderen, vriendinnen en partners. Ze hadden ongetwijfeld goede dagen waarin ze plezier hadden en genoten, maar meestal was het vechten. Vechten om te overleven. Deze voorstelling is een eerbetoon aan de dappere vrouwen zoals mijn betovergrootmoeder, die dankzij hun incasseringsvermogen en taaiheid overleefden, en kinderen grootbrachten.
Dit verhaal moét ik gewoon vertellen. Ik breng Juliet tot leven door het publiek mee te nemen naar Curaçao. Je wordt niet alleen vermaakt met boeiende verhalen en mooie liedjes, maar je leert tegelijk ook iets over ons gezamenlijke slavernijverleden, dat niet zo ver van ons af ligt als veel mensen denken.
Tula & Juliet, mijn overgrootmoeder, de slavin is te zien tot en met juni 2024. De speellijst vind je hier.
De veelzijdige zangeres Izaline Calister is geboren op Curaçao, maar woont al meer dan 25 jaar in Groningen. In het kader van het herdenkingsjaar slavernijverleden maakt zij het theaterconcert Tula & Juliet, mijn overgrootmoeder de slavin.
Toen haar dochter Victoria, naar aanleiding van een opmerking van kinderen op school, aan Calister vroeg waar ze vandaan kwam, besloot ze haar wortels op Curaçao te onderzoeken. Want wat wist ze eigenlijk zelf over haar familieverleden? Haar bevindingen verwerkte ze zowel in de tv-documentaire Tula leeft! die ze samen met theatermaker en componist Thijs Borsten maakte als in de voorstelling Tula & Juliet, min overgrootmoeder, de slavin. De laatste jaren maakte Calister al diverse muziektheaterproducties met Thijs Borsten en anderen, voor zowel volwassenen als kinderen; Het eiland van mijn vader, Van de Andere Kant, De eeuw van Harry Belafonte en Bon Dia, Goeiemorgen.
Haar nieuwe voorstelling past naadloos in Calisters werk tot dusver. Ze is een componist en tekstschrijver met een kenmerkende stijl. In 2009 wordt ze gelauwerd met een Edison. Voor haar bijdrage aan het verspreiden van de Curaçaose cultuur en het verbinden van het Nederlandse en Curaçaose taalgebied door middel van liedjes, wordt ze in 2018 benoemd tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau. Ze is zeer populair op Curaçao en zingt zowel in haar moedertaal Papiaments als in het Spaans, Nederlands, Engels en Portugees. Ze wordt ook wel ‘de koningin van de Antilliaanse jazz’ genoemd: haar muziek is een fusie tussen de traditionele muziek van haar geboorte-eiland en jazz.
door Livia Stroom
Wie zijn Juliet en Tula?
In 2013 heb ik in samenwerking met het Volksoperahuis de muziektheatervoorstelling Geen Liefde Zonder Vrijheid gemaakt, waarin we een oud verhaal van Curaçao met muziek en drama tot leven brachten. Deze voorstelling heeft veel voor mij betekend. Mijn nieuwe voorstelling is persoonlijker, het gaat over mijn betovergrootmoeder Juliet. Ik vertel over de waargebeurde geschiedenis van mijn voorouders en de oorsprong van mijn familienaam. In dit herdenkingsjaar vieren we dat de slavernij 150 jaar geleden is afgeschaft. Juliet leefde van 1836 tot 1875 en maakte het mee: de slavernij én de afschaffing daarvan.
Samen met Thijs Borsten heb ik onlangs de muziekdocumentaire Tula leeft! gemaakt. Tula was de leider van de grootste opstand tegen slavernij op Curaçao in 1795. Deze opstand markeert het begin van de vrijheidsstrijd op Curaçao, vele jaren voordat de slavernij door Nederland definitief zou worden afgeschaft in 1873. Tula werd na verloop van tijd symbool van het verzet tegen de slavernij en tegen de Nederlandse overheersing. Pas in 2010 werd hij op Curaçao uitgeroepen tot nationale held en op 3 oktober 2023 wordt hij officieel door Nederland gerehabiliteerd; van misdadiger tot vrijheidsstrijder. In deze nieuwe voorstelling laat ik zien wat de vrijheidsstrijd van Tula Juliet heeft gebracht, hoe het haar leven heeft beïnvloed.
Hoe kwam je op het idee voor dit programma?
Mijn dochter Victoria kwam een keer thuis uit school en vertelde dat iemand aan haar had gevraagd ‘Waar kom jij vandaan?’ Ze begreep dit niet en zei: ‘Mama, ik kom toch gewoon uit Groningen?’ Ze is namelijk geboren in Nederland, ze is Gronings. Met deze voorstelling doe ik haar mijn geboorteland Curaçao cadeau. Ik wilde haar haar geschiedenis, haar afkomst cadeau doen, zodat ze weet, voelt en begrijpt waar ze vandaan komt. Maar wist ik zélf eigenlijk wel waar ik vandaan kom? Nee, niet precies. Dus reisde ik af naar Curaçao en ging op zoek naar de oorsprong van mijn familienaam. De ontdekkingen heb ik verwerkt in deze voorstelling.
De slavernij en muziektradities van Curaçao hebben altijd mijn interesse gehad. De slavernij heeft haar stempel gedrukt op de cultuur van Curaçao. Als je de muziek van Curaçao gaat onderzoeken, ontdek je dat de instrumenten, ritmes en dansen uit Afrika komen. Ik ben op zoek gegaan naar traditionals en heb deze oude songs aangepast voor dit programma. Ook heb ik nieuwe nummers geschreven. Samen met mijn gitarist Ed Verhoeff heb ik de liedjes bewerkt voor percussie en trombone. Met mooie muziek, en door mijn familiegeschiedenis te plaatsen in een cultuurhistorische context, verbind ik ons verleden met het heden.
Wat heb je over je betovergrootmoeder geleerd?
Ik wilde ervaren wat het betekende om een slaafgemaakte vrouw in de 19e eeuw op Curaçao te zijn. Het toeval wil dat ik door het leven van mijn voormoeder daar heel veel over te weten ben gekomen. Zij was een gewone vrouw, zoals vele andere zwarte vrouwen die in de 19e eeuw op Curaçao, Bonaire en Aruba leefden. Vrouwen zonder aanspraak op geld of bezit, zonder mogelijkheden om het eigen lot te bepalen of te kiezen. Gewild toen ze mooi en jong waren, maar verguisd en afgedankt toen ze ouder werden. Deze vrouwen leidden een hard leven onder zware omstandigheden zonder enig comfort, met veel pijn, veel verdriet om de dood van jonge kinderen, vriendinnen en partners. Ze hadden ongetwijfeld goede dagen waarin ze plezier hadden en genoten, maar meestal was het vechten. Vechten om te overleven. Deze voorstelling is een eerbetoon aan de dappere vrouwen zoals mijn betovergrootmoeder, die dankzij hun incasseringsvermogen en taaiheid overleefden, en kinderen grootbrachten.
Dit verhaal moét ik gewoon vertellen. Ik breng Juliet tot leven door het publiek mee te nemen naar Curaçao. Je wordt niet alleen vermaakt met boeiende verhalen en mooie liedjes, maar je leert tegelijk ook iets over ons gezamenlijke slavernijverleden, dat niet zo ver van ons af ligt als veel mensen denken.
Tula & Juliet, mijn overgrootmoeder, de slavin is te zien tot en met juni 2024. De speellijst vind je hier.