Matilde's Babyconcerten

Matilde Castro is oprichter van Muziekcentrum Luistergoed. Ze werkt al jaren met de allerkleinsten. Ze biedt ze muzikale oriëntatie. Haar lessen vormen de basis voor Matilde’s Babyconcerten. We interviewden Matilde over haar lespraktijk en daarmee over het pedagogische gedachtegoed achter de voorstelling.

Waarom is het belangrijk muzikale ontwikkeling te stimuleren bij jonge kinderen?
Muziek is een fundamenteel onderdeel van onze cultuur en kan een grote rol spelen in de opvoeding van een kind. Door muziek leren jonge kinderen op een unieke manier hun emoties op natuurlijke en evenwichtige manier uit te drukken en te communiceren met hun omgeving. Bovendien helpt muziek het kind motorische, sociale, cognitieve en zintuiglijke vaardigheden op te bouwen. Muziek als toegevoegde waarde of als onafhankelijk thema. Waar het om gaat is dat wij een muzikale omgeving van hoge kwaliteit voor onze kinderen bouwen, vanaf het allereerste begin, dat wil zeggen: vanaf de geboorte.

Ieder kind heeft het vermogen en de aanleg om muziek te leren. Dit vermogen kan het krachtigst ontwikkeld worden vanaf de geboorte tot de leeftijd van negen jaar. De belangrijkste jaren zijn echter de eerste drie. Als het kind niet de juiste muzikale prikkels krijgt tijdens de eerste jaren, zal zijn kostbare aangeboren vermogen verloren gaan. Hoewel baby’s geboren worden met een bepaalde aanleg om muziek te leren, wordt deze aanleg sterk beïnvloed door de omgeving. De muzikale omgeving waarin een kind opgroeit is daarom essentieel voor zijn muzikale ontwikkeling.

Zingen, spelen met beweging en dansen zijn allemaal primaire vormen van communicatie tussen ouders en kinderen, die zowel de ontwikkeling van het muzikale vermogen als het aanleren van de moedertaal stimuleren. Onderzoeken van muziekpsychologen en -pedagogen hebben het bestaan van een overeenkomst aangetoond tussen de manier waarop kinderen leren praten en hoe ze muziek leren.

Kunnen baby’s wel stilzitten? Ze willen toch graag rondkruipen?
Vanaf de geboorte is bewegen de natuurlijkste en meest spontane reactie op muziek. Daarom bevat de voorstelling verschillende activiteiten die zich richten op beweging en ruimtelijke verkenning, zoals het spelen/dansen met maracas en sjaaltjes en het uitproberen van muziekinstrumenten. Met deze activiteiten leert het kind zijn beweging en ademhaling te coördineren met de muziek die het te horen krijgt.

En hoe zit het met luisteren?
De luistermomenten, die speciale concentratie vragen, zijn ook van het grootste belang. Tijdens deze momenten komen de kinderen in aanraking met het plezier van luisteren en uitproberen, spelen met en onderzoeken van nieuwe geluiden en muziekinstrumenten. Ook stilte krijgt speciale aandacht: het is juist tijdens deze momenten van stilte dat het kind alle muzikale informatie in zich opneemt. Het is vaak ook het moment van onverwachte reacties, zoals het herhalen van de bewegingen of korte tonale loopjes, die kort daarvoor waren gezongen. We moeten niet opzettelijk reacties van de kinderen willen uitlokken, maar in plaats daarvan hun eigen leerritme respecteren, door hen ruimte te geven om hun mogelijkheden zelf te ontdekken.

Wat klinkt er voor muziek tijdens de voorstelling?
Tijdens de voorstelling krijgt het kind een grote verscheidenheid aan ritmisch en tonaal materiaal, live uitgevoerd door een violist, cellist en blokfluitist. Er worden drie zelfgecomponeerde liedjes gezongen in Dorische, Mixolydische en Pentatonische toonsoorten. Ook zijn er ritmische sequenties in verschillende maatsoorten, uitgevoerd met neutrale lettergrepen zoals “ba”,”pa” en “ma”.

Bovendien worden de liedjes met opzet zonder woorden uitgevoerd: het is veel belangrijker dat verzorgers en kinderen op een muzikale en speelse manier in contact komen met de inhoud van de muziek (toon en maat) dan met de inhoud van de taal (tekst van het liedje). Het stimuleren van een gevoelig oor voor muziek bij jonge kinderen hangt af van hun focus op de basiselementen van de muziek, zoals juiste toonhoogte, maat, tempo of dynamiek. Deze focus is makkelijker te bereiken als de muziek zonder woorden wordt gebracht.

Daarnaast worden er drie muziekstukken uit de Renaissance en Barok repertoire gespeeld, namelijk van Francisco de la Torre, Tarquinio Merula en Henry Purcell..

Waarom is die muzikale diversiteit zo belangrijk?
Laten we teruggaan naar de vergelijking tussen het proces van muzikale vorming en het leren van een taal. Uit onderzoek blijkt dat kinderen muziek leren zoals ze leren praten. Vanaf het moment van de geboorte leggen de ouders verbaal contact met het kind, brengen het op een natuurlijke manier in aanraking met lettergrepen, woorden en zinnen, zonder het speciale doel om het kind te leren spreken. Het kind neemt deze taalinformatie wel in zich op om op deze manier een woordenschat door imitatie te ontwikkelen, totdat het zelf het stadium bereikt van verbale improvisatie. Vergelijkenderwijs zal het kind, als het wordt blootgesteld aan een rijke en gevarieerde muzikale omgeving, een grotere muzikale 'woordenschat' en een betere muzikale manier van denken en begrijpen ontwikkelen.

Wat is de rol van ouders/verzorgers tijdens de voorstelling?
De muzikale omgeving waarin een kind opgroeit is essentieel voor zijn muzikale ontwikkeling. Actieve deelname en stimulans van ouders en verzorgers is essentieel voor de muzikale groei van het kind. In deze voorstelling en met de bijbehorende app of cursus van Luistergoed (www.luistergoed.nl) leren niet alleen de kinderen, maar ook de ouders. Zij worden uitgebreid betrokken bij het leerproces van hun kind.